
تعداد نشریات | 17 |
تعداد شمارهها | 129 |
تعداد مقالات | 967 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,029,940 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 141,320 |
تحلیل روایت از زمینه ها، فرایند و تجربه عضویت در داعش | ||
مطالعات دفاع مقدس و نبردهای معاصر | ||
مقاله 2، دوره 5، شماره 9، مهر 1402، صفحه 19-43 اصل مقاله (661.39 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
احمد غیاثوند1؛ عبدالحمید بیات* 2 | ||
1دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، تهران، ایران. ah.ghyasvand@gmail.com | ||
2پژوهشگر دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع)، تهران، ایران. ab.bayat1400@gmail.com | ||
چکیده | ||
پژوهش حاضر با هدف بررسی تجربه زیسته اعضای بومی داعش در عراق و فرایندی که آنان را از یک شهروند عادی به عضوی از داعش تبدیل کرده انجام گرفته است. این مساله از زاویه روایت اعضای اسیر شده داعش در زندانهای دولت عراق مورد توجه قرار گرفته است. مشارکتکنندگان در این پژوهش کلیه اعضای داعش در زندانهای عراق هستند که با نمونهگیری برحسب موارد دردسترس، مورد مصاحبه قرار گرفتهاند. مجموعه این مصاحبهها در کتاب «از فرانکفورت تا رقه» منتشر شده و به عنوان منبع گردآوری دادههای این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. برای تحلیل دادهها از روش «تحلیل روایت» بهره برده شده و روایت تجربیات اعضای اسیر داعش، در قالب چهار موقعیت «زندگی پیش از عضویت در داعش»، «تحول اوضاع»، «زندگی زیر پرچم داعش» و «اسارت» بازنمایی شده است. در نتیجه پژوهش مشخص شده هرچند نمیتوان زمینههای مذهبی را نادید انگاشت؛ اما عامل اصلی شکلگیری داعش را باید در زمینههای اجتماعی و غیردینی آن جستجو نمود. مشابهت این تشکیلات با تشکیلات غیرمذهبی مانند مجاهدین خلق(منافقین)، پژاک، کومله و دموکرات و امثال آن، و نیز حضور آشکار چهرههای غربی به عنوان فرماندهان و رهبران آن، ابعاد مذهبی آن را به شدت کمرنگ نموده و ابعاد اجتماعی مانند فقر و حس تبعیض را در کنار زمینههای سیاسی-امنیتی در جایگاه مهمتری مینشاند. | ||
کلیدواژهها | ||
داعش؛ تحلیل روایت؛ جنگ مذهبی؛ عضویت در گروههای تروریستی؛ عراق | ||
مراجع | ||
آجیلی، ه.، و مبینی کشه، ز. (تابستان 1395). بررسی علل پیوستن جوانان اروپایی به داعش. پژوهشنامه رسانه بین الملل، 217-238.
اخوان کاظمی، م.، صادقی، س.، و لطفی، ک. (بهار و تابستان 1397). تحلیل زمینه های سیاسی و اجتماعی حضور داعش در آسیای مرکزی (از تهدید نفوذ تا واقعیت حضور). مطالعات اوراسیای مرکزی، 1-21.
اخوانکاظمی، م.، صادقی، س. ا.، و پروندی، ا. (خرداد 1397). آینده پژوهی گروههای تکفیری و تاثیر آنها بر منازعات منطقه ای در غرب آسیا. پژوهشهای راهبردی سیاست، 191-214.
اشرف نظری، ع.، و پیرانی، ش. (پاییز 1397). پنداشت های فرهنگی مذهبی و بازتولید کنش های خشونت بار: مطالعه موردی داعش. فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست، 163-194.
اصلی زاده، ب.، عظیم زاده، ج.، و سیدی ارژنگ، س. (بهار و تابستان 1400). بررسی عوامل مؤثر در ظهور و قدرتیابی داعش در یمن. دوفصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس و نبردهای معاصر، 253-289.
اعظم آزاده، م.، و بقالی، ه. (تابستان 1391). تحلیل جامعه شناختی سلفی گری به مثابه یکی از منابع هویت ساز در کردستان ایران. مطالعات اجتماعی ایران، 4-29.
الناصری، ع. (1398). از افغانستان تا لندنستان خاطرات جاسوس دستگاه اطلاعات خارجی فرانسه در شبکه تکفیری اروپا در دهه 90 میلادی. (و. خضاب، مترجم) تهران: شهید کاظمی.
امینی، ع.، و حزباوی، ق. (آذر 1389). مبانی فکری خشونت سیاسی در بنیادگرایی اسلامی. علوم سیاسی و روابط بین الملل، 65-100.
بصیری، م.، و سالدورگر، ا. (پاییز 1396). بررسی علل و عوامل شکل گیری داعش. فصلنامه سیاست، 553-570.
بهرامی، ح. (پاییز 1400). ویژگی ها، عناصر و مؤلفه های بنیادگرایان سلفی شرق ایران. مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام، 6-34.
بهمنش، ح. (پاییز و زمستان 1397). بررسی زمینه های جامعه شناختی شکل گیری و قدرت یابی گروه سلفی – تکفیری داعش در عراق (2003-2014). مطالعات بیداری اسلامی، 61-83.
تودنهوفر، ی. (1394). کتاب نگاهی به داعش از درون، ۱۰ روز در دولت اسلامی. (ر. افشاری، مترجم) تهران: مهراندیش.
حاجی یوسفی، ا.، و جنیدی، م. (تابستان 1397). گفتمان مبارزه با تروریسم و ظهور و قدرت یابی گروه های تکفیری با تاکید بر داعش. فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست، 283-305.
حسنبیگی، ا. (1366). چتهها. تهران: برگ.
حسینی، س.، میری، س.، ابطحی، س.، و پولادی، ک. (پاییز 1399). روان شناسی اجتماعی پیدایش گروه های تکفیری در عراق. جستارهای سیاسی معاصر ، 93-124.
خضاب، و. (1398). روزی روزگاری القاعده: خاطرات ایمن دین، عضو جدا شده القاعده و جاسوس دستگاه امنیتی انگلیس. (و. خضاب، مترجم) تهران: نارگل.
خضاب، و. (1400). زندگی زیر پرچم داعش. (و. خضاب، مترجم) تهران: شهید کاظمی.
خلیلی، ر.، نصری، ق.، و دست افشان، س. (پاییز 1400). عوامل و زمینه های گرایش به گروه های تکفیری؛ بررسی موردی مناطق جنوبی استان کرمان. پژوهش های راهبردی سیاست، 9-42.
داودآبادی، ح. (1395). چادر وحدت: خاطرات و ناگفته های سال های 1358 تا 1360. تهران: یا زهرا(س).
داوری مقدم، س.، و سالار کسرایی، م. (فروردین 1394). برآمدن داعش در خاورمیانه:تحلیل جامعه شناختانه. روابط خارجی، 191-216.
دیانت، م. (زمستان 1396). بررسی شکل گیری روانشناسی خشونت در قالب داعش. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، 293-310.
زاهدی، ن.، و سرپرست سادات، س. (تابستان 1397). رادیکالیسم تکفیری، هویت و پست مدرنیسم. مطالعات ملی، 129-144.
ساداتی نژاد، س.، و اسدزاده، و. (بهار 1397). بررسی کارکردهای هستی شناختی و معرفت شناختی گروه های تکفیری از منظر شرق شناسی ادوارد سعید. جستارهای سیاسی معاصر، 49-70.
ساداتینژاد، س. (بهار 1395). نقش ایالات متحده امریکا در شکل گیری جریانهای افراطی در جهان اسلام (مطالعه موردی القاعده و داعش). اندیشه سیاسی در اسلام، 123-143.
سیدنژاد، س. (بهار 1389). سلفی گری در عراق و تاثیر آن بر جمهوری اسلامی ایران. مطالعات راهبردی، 95-122.
صادقی اول، ه.، و حسینی اصیل، ی. (بهار 1398). جامعه شناسی سیاسی زایش تفکر مناعه آمیز داعش در عراق. پژوهشنامه تاریخ، سیاست و رسانه، 85-108.
طیبی ابوالحسنی، س. (تابستان 1398). درآمدی بر روش تحقیق: رویه های استاندارد تحلیل داده های کیفی. فصلنامه سیاستنامه علم و فناوری، 67-95.
عاکف، س. (1385). حکایت زمستان. مشهد: ملک اعظم.
علومی، ف.، و جلالی، ر. (بهار 1399). تأثیر احساس محرومیت نسبی بر گرایش برخی از ساکنان غر ب کشور به داعش. فصلنامه مطالعات راهبردی، 33-59.
علییاری، ح. (بهار و تابستان 1394). نقش کشورهای غربی در چگونگی شکل گیری اندیشه سلفی. مطالعات بیداری اسلامی، 119-138.
عنبرمو، م. (پاییز 1399). تبیین جامعه شناختی عوامل مؤثر گرایش به سلفی گری در استان خوزستان؛ مورد مطالعه: جوانان شهر اهواز. تاریخ اسلام و ایران، 173-198.
فرمد، ز.، و بیچرانلو، ع. (بهار و تابستان 1398). بازنمود زندگی روزمره یوتوپیایی زنان غربی پیوسته به داعش در رسانه های اجتماعی. دوفصلنامه علمی - پژوهشی دین و ارتباطات، 249-274.
فودة، ی. (1398). در راه پر دردسر: روایت سفر به خانه های امن القاعده. (و. خضاب، مترجم) تهران: نارگل.
فوده، ی. (1398). کتاب های اطلاعاتی - امنیتی 2: کاملا سری: روایت القاعده از 11 سپتامبر با نگاهی منصفانه به حواشی آن. (و. خضاب، مترجم) تهران: شهید کاظمی.
کاوانا، و. ت. (1402). اسطوره خشونت مذهبی؛ ایدئولوژی عرفی و ریشه های تعارض مدرن. تهران: ترجمان.
مجیدی، م.، و باقری، ی. (بهار 1397). زمینه های پیدایش و رشد افراطیگری در آسیای مرکزی: مطالعه موردی داعش. فصلنامه تحقیقات سیاسی بین المللی، 179-202.
محمدی، س.، و نوروزی، م. (تابستان 1400). چگونگی شکلگیری و ممکن شدن داعش و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه دولتپژوهی جمهوری اسلامی ایران، 87-112.
مرادی حقیقی، ف.، و ملکوتیان، م. (پاییز و زمستان 1398). نقش امریکا در شکل گیری گروه تکفیری دولت اسلامی عراق و شام(داعش). مطالعات بیداری اسلامی، 7-36.
مرادی، ع.، و محمودی رجا، س. (پاییز 1401). تبیین جامعه شناختی عوامل مؤثر گرایش به سلفی گری در استان خوزستان؛ مورد مطالعه: جوانان شهر اهواز. پژوهش های راهبردی سیاست، 43-77.
مزینانی، م.، و محمدی، ح. (پاییز 1400). بسترها و پیامدهای فرهنگی پیدایشِ «داعشِ خشونت گرا». اسلام و مطالعات اجتماعی، 97-122.
مطهری، م. (1380). پانزده گفتار. تهران: صدرا.
معصومی زارع، ه. (1400). از فرانکفورت تا رقه، گفتگو با اعضای داعش. تهران: خط مقدم.
ناوشکی، ح.، و احمدیان، ق. (زمستان 1394). عوامل قدرت یابی داعش در عراق. علوم سیاسی، 43-67.
نساج، ح.، عبدی پور، ن.، و جمشیدی مهر، پ. (زمستان 1396). علل ظهور و تکوین گروه های تکفیری در جهان اسلام؛ از تقابل زندگی قبیله ای با مدنیت تا تقابل سنت با مدرنیته؛ مطالعه موردی: خوارج و داعش. پژوهش های راهبردی سیاست، 185-207.
نصراصفهانی، م.، مسعودنیا، ح.، و حاتمی، ع. (تابستان 1396). تحلیل نقش ساختار اجتماعی سوریه و خاورمیانه در شکل گیری و گسترش جریان سلفی گری در سوریه با کاربست نظریه سازه انگاری. مطالعات انقلاب اسلامی، 197-214.
نصری، ق. (تابستان 1399). مناطق مساعد برای میزبانی حرکت های رادیکال سلفی تکفیری در جهان اسلام: گمانه هایی برای دهه منتهی به سال 1410 شمسی. مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام، 131-159.
هویدی، ف. (1400). طالبان: سپاهیان خدا در نبردی اشتباهی؛ خاطراتی از سفر به افغانستان در زمان طالبان و گفتگو با سران حکومت. (و. خضاب، مترجم) تهران: شهید کاظمی.
وبستر، ل.، و مرتوا، پ. (1396). روش تحقیق روایت پژوهی: آشنایی با به کارگیری تحلیل روایتی رویدادهای کلیدی در پژوهش های روایت. (ح. بودلایی، و ن. قلی زاده، مترجم) تهران: جامعه شناسان.
یحمد، ه. (1398). من در رقه بودم: خاطرات محمد الفاهم (ابوزکریا) عضو جدا شده داعش. (و. خضاب، مترجم) تهران: نارگل.
Bourgois, P. (2010). Recognizing Invisible Violence: A Thirty-Year. در L. W. Barbara Rylko-Bauer, Global Health in Times of Violence (ص. 17-45). Santa Fe: School of Advanced Research Press. Cleland, A. J. (2017). The Qualitative Orientation in Medical EducationResearch. Korean Journal of Medical Education, 29(2), 61-71. Riessman, C. K. (2007 ). Narrative Methods for the Human Sciences. CA: SAGE Publications. woods, P. (1993). critical events in teaching and learning. london: Falmerpress. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 142 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 32 |