آمار

تعداد نشریات16
تعداد شماره‌ها132
تعداد مقالات995
تعداد مشاهده مقاله4,042,604
تعداد دریافت فایل اصل مقاله143,980
دهقانیان, مجید, حافظ نیا, محمدرضا, دهقانی, محسن. (1401). تبیین الگوی منازعات ژئوپلیتیکی در منطقه خلیج فارس. , 4(6), 87-118.
مجید دهقانیان; محمدرضا حافظ نیا; محسن دهقانی. "تبیین الگوی منازعات ژئوپلیتیکی در منطقه خلیج فارس". , 4, 6, 1401, 87-118.
دهقانیان, مجید, حافظ نیا, محمدرضا, دهقانی, محسن. (1401). 'تبیین الگوی منازعات ژئوپلیتیکی در منطقه خلیج فارس', , 4(6), pp. 87-118.
دهقانیان, مجید, حافظ نیا, محمدرضا, دهقانی, محسن. تبیین الگوی منازعات ژئوپلیتیکی در منطقه خلیج فارس. , 1401; 4(6): 87-118.

تبیین الگوی منازعات ژئوپلیتیکی در منطقه خلیج فارس

مطالعات دفاع مقدس و نبردهای معاصر
مقاله 4، دوره 4، شماره 6، مرداد 1401، صفحه 87-118    اصل مقاله (900.51 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
مجید دهقانیان* 1؛ محمدرضا حافظ نیا2؛ محسن دهقانی3
1دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، گروه آموزشی جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران؛ majid.dehghanian@modares.ac.ir.
2استاد جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران؛ hafezn_m@modares.ac.ir.
3کارشناسی ارشد مدیریت امور دفاعی، گروه آموزشی زمینی، دانشکده دافوس، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران؛ mo.deh3225@gmail.com
چکیده
منازعه اساساً وضعیتی است که در آن واحدها و بازیگران سیاسی به منظور بسط قدرت خود و دستیابی به اهداف ژئوپلیتیک مطلوب خویش، سعی در به حاشیه راندن رقیب و ایجاد چالش برای آن دارند. منطقه ژئوپلیتیک خلیج‌فارس به‌واسطه عوامل مختلفی همچون موقعیت جغرافیایی و ارتباطی خود، کانون ظهور دین اسلام، برخورداری از منابع سرشار انرژی، نقش و حضور قدرت­های فرا منطقه‌ای و... از موقعیت استراتژیک در صحنه سیاست­های جهانی برخوردار است. در منطقه مذکور به‌واسطه عواملی چند، میان واحدهای سیاسی تشکیل‌دهنده آن تعارض منافع و طبعاً منازعات گوناگونی صورت پذیرفته است. در این راستا پرسش پژوهش حاضر این است که الگوی منازعات ژئوپلیتیک در منطقه خلیج‌فارس چیست؟ بر این مبنا، این پژوهش با روشی توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر داده­های کتابخانه­ای، تلاش کرده است به دنبال بررسی چرایی منازعات حادث شده در این منطقه باشد. یافته‌های تحقیق هویدای آن است که این منازعات ریشه در عواملی همچون اختلافات مرزی، حضور قدرت‌های فرا منطقه‌ای، تفاوت در ساختار حکومت­های منطقه، تنش­های مذهبی و قومی و مسابقه تسلیحاتی دارد.
کلیدواژه‌ها
ژئوپلیتیک؛ خلیج فارس؛ منازعه ژئوپلیتیکی؛ چالش ژئوپلیتیکی
مراجع
  1. الهی، همایون. پوستین‌چی، زهره (1387). بحران‌های منطقه‌ای و ژئوپلیتیک منازعه در خلیج‌فارس، فصل‌نامه‌ی راهبرد دفاعی، سال ششم، ش 20.
  2. علی الحسابی، مهران؛ حسینی، سیدباقر و نسبی، فاطمه (1390). بررسی توسعه پایدار از دیدگاه اقتصادی و محیطی با تمرکز بر جایگاه مسکن (نمونه موردی:‌ مسکن بافت قدیم شهر بوشهر)، اقتصاد و توسعه منطقه ای (دانش و توسعه)، صص 165-152.
  3. هوشی سادات، محمد (1397). تاریخ سیاسی- اجتماعی خاورمیانه از عصر قدیم تا پسا عصر جدید، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  4. عزتی، عزت‌الله (بی‌تا) جغرافیای سیاسی جهان اسلام، تهران: انتشارات مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص).
  5. زارعی، بهادر و علی زینیوند (1393). «موقعیت راهبردی ژئواکونومیک خلیج‌فارس و رقابت قدرت‌ها در قرن بیست ویکم». پژوهش‌های جغرافیای انسانی. ۴۶ (۲): ۳۱۱-۳۳۶.
  6. زارعی، بهادر (1397). مطالعات منطقه‌ای خلیج‌فارس. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  7. زارعی، بهادر (1391). اطلس نظامی- راهبردی خلیج‌فارس، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
  8. سلیمانپور، هادی (۱۳۹۵). «چین در میانه دو قاره». فصلنامه روابط خارجی، سال ششم، شماره ۸.
  9. حافظ‌نیا، محمدرضا (1395). جغرافیای سیاسی روابط ایران (نسخه چاپ هشتم). تهران: سمت.
  10. نامی، محمدحسن و اخباری، م (1397). جغرافیای مرز با تأکید بر مرزهای ایران (نسخه چاپ چهارم). تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
  11. مجتهدزاده، پیروز (1372). کشورها و مرزها در منطقه ژئوپلیتیک خلیج‌فارس، تهران: موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  12. سریع القلم، محمود (1390). مفهوم قدرت و عملکرد سیاست خارجی: مقایسه چین و ایران، فصلنامه روابط خارجی، سال سوم شماره 1.
  13. شاهنده، بهزاد (1374). سیاست و حکومت در آسیای جنوب شرقی، تهران: انتشارات سمت.
  14. لاکوست، ایو (1391). از ژئوپلیتیک تا چشم‌انداز. ترجمۀ سیروس سهامی. تهران: پژوهشکده امیرکبیر.
  15. مجتهدزاده، پیروز (1391). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات سمت.
  16. هال، گریگوری ا. (1393). اقتدار، ارتقاء و استیلا. ترجمۀ غلامعلی چگنی زاده و مرتضی دامن‌پاک. تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
  17. چمن‌کار، م (1389). نظریات اندیشمندان ژئوپلیتیک جهان در مورد اهمیت نظامی خلیج‌فارس. تاریخ نامه ایران بعد از اسلام، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز،1.1-17
  18. عسگری. س (1387). ژئوپلیتیک جهان اسلام، زمینه‌های واگرایی و بسترهای همگرایی، فصلنامه علوم سیاسی،11،177-192
  19. جعفری ولدانی، ا.(1396). چالش‌ها و منازعات در خاورمیانه، چاپ سوم، تهران پژوهشکده مطالعات راهبردی
  20. جهانی راد، ح، درفشان، م؛ و غیاثی، ع (1395). تعارض‌های مذهبی زمینه‌ساز بحران در منطقه ژئوپلیتیک غرب آسیا مطالعه موردی پدیده‌های بنیادگرایی اسلامی مجموعه مقالات همایش بین‌المللی بحران‌های ژئوپلیتیک جهان اسلام. جلد اول،221-233
  21. جوفار، م (1400). تحلیل ابعاد رویکرد ژئوپلیتیک صلح در منطقه جنوب غرب آسیا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران.
  22. زرقانی، سید هادی (1386). مقدمه‌ای بر شناخت مرزهای بین‌المللی، تهران: نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.
  23. محمدی، ف (1394). اختلاف‌های سرزمینی و مرز در میان کشورهای جنوبی خلیج‌فارس در سال‌های 1995-2012 م. فصلنامه علمی-تخصصی پژوهش در تاریخ، صص 115-139.
  24. ویسی، هادی (1397). بررسی چالش‌های منطقه‌گرایی و اتحاد در شورای همکاری خلیج‌فارس. پژوهش‌های جغرافیای سیاسی، صص 1-23.
  25. قاسمی، ح (1372). موانع رشد و همگرائی در خاورمیانه. دانشکده حقوق و علوم سیاسی (دانشگاه تهران)، صص 185-228.
  26. ویسی، هادی (1385). «تفکر ژئواکونومی 21 و تأثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی انتقال گاز به هند)»، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
  27. مسعودنیا، حسین (1383). ترتیبات امنیتی در خلیج‌فارس پس از اشغال عراق و نقش جمهوری.
  28. اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد دفاعی، شماره پنجم.
  29. Agnew John (2003), Geopolitics: Re-visioning World Politics, second ed, London: Routledge
  30. Brzezinski, Zbigniew. 2012. Strategic Vision: American and the Crisis of Global. Published January 24th 2012 by Basic Books.
  31. Zbigniew and Mearsheimer John J, 2005. CLASH OF THE TITANS - Rising Powers Initiative. Foreign Policy; Jan/Feb 2005; 146; ABI/INFORM Global pg. 46. 
  32. Blouet Brian, (2001), Geopolitics and Globalization in the Twentieth Century, London: Reaktion Books.
  33. Caustellse, manuel. 1990. The rise of the Network society (The Power of Identity). Publisher Blackwell ltd. Oxford.
  34. Casarini, Fareed. 2008. The post-American word. New York: Norton compony.
  35. Clapsa, k. 2006. Man, The State, and War. New York: Columbia University Press.
  36. underwriting elements of smart power. namely robust diplomacy and development and the strongest military in the world. Speech delivered at the Economic Club of New York, October 14, 2011.
  37. Cohen S, B,(1971), Geography and Politics in a world Divided, New York:Oxford uni press.
  38. Cohen S,B, (1994),Geopolitics in new world Era, USA:west view press.
  39. Dadds, klouse(2000), Geopolitical Traditions, A century of Geopolitical thought, Routledge Publication
  40. Er, lam Peng and Wei, lim tal. 2009. The rise of China and India: A new Asian Drama, London, World Scientific Group.
  41. Friedman George and Jacob L. Shapiro, (Jan. 23, 2017), The Geopolitics of 2017 in 4 Maps, (https://geopoliticalfutures.com/wpcontent/ uploads/2015/11/ME_logo_large.jpg)
  42. Fortune,2018, China- Europe relations: the limits of strategic parternship international politics, no,47.
  43. Gilpin, Robert, 2001. Global Political Economy, Understanding Economic Order. Princeton: Princeton University
  44. Coser, Lewis A (1956). The Functions of social Conflict. New York: The Free Press.Newman, D., 2006, Boundaries; In a Companion to Political Geography, In Agnew
  45. Jiechi, Yang 2013. Implementing the Chinese Dream National Interest 10.
  46. Kissinger, Henry. 2011. China, New York, Penguin Press
  47. Http:// www.Office of the United States Trade Representative.com
  48. Http:// www. Merriam- Webster (2019), The Dictionary by Merriam-Webster is America English word
  49. Https: ge. Usembassy.gov, 2017. National Security Strategy of the United States of America
  50. Http:// www.Web of Science.com. 2017
  51. Http:// www. Brand magazine.com, 2017
  52. Http:// www. Statista.com, 2018.
  53. Http:// www.China Daily.com, 2018.
  54. Http:// www.Eurostat (online data code: ext_lt_maineu.com.
  55. http://irdiplomacy.ir/fa/news/1957307
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 353
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 221